🔘 ردی بر کم خردانِ ملحد!
✅ خلط بینِ استثناء متصل و منقطع در ادبیات عرب
«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِین»(بقره/۳۴)
«فَسَجَدَ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُم أجْمَعُون إلَّا إِبْلِیس أبَى أَنْ یَکُونَ مَعَ السَّاجِدِینَ» (30و31)
پس فرشتگان همگی سجده کردند، مگر ابلیس که دریغ نمود که همراه با سجده کنندگان باشد.
❌ملحدان گمان کرده اند که آیه شریفه فوق با آیه جن بودن ابلیس تناقض دارد.
✍🏼 در ابتدا باید یک مقدمه از یک قاعده در زبان عربی را بیان کرده و سپس وارد بحث شویم:
در زبان عربی استثنا دو نوع است:
1️⃣ استثنای متصل؛ استثنایی است که در آن «مُستثنیٰ» داخل در اعضای «مُسثنیٰ منه» باشند:
«جاء التلامذةُ إلّا أخاک»
معنی: «دانش آموزان آمدند، مگر برادرت»
که در عبارت فوق «أخاک»=برادر (مستثنی) جزو «التلامذة»=دانش آموزان (مستثنی منه) بوده است.
2️⃣ استثنای منقطع؛ استثنایی است که در آن «مُستثنیٰ» جزو اعضای «مُستثنیٰ منه» نیست و آن دو از یک جنس نیستند:
«جاء القومُ إلّا حمارَهُم»
«قوم آمد، مگر حـمار آنها»
در مثال بالا «حمار» (مستثنیٰ) از اعضای «القوم» (مستثنی منه)←نیست بلکه «حمار» حیوان است و افرادِ «قوم»انسان.
📘 البهجةُ المرضیة فی شرح الالفیة، ج۱، ص۳۷۹
☑️ با این مقدمه به سراغ آیه ۳۴ سوره بقره می رویم :
«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْإِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ»
🔻با توجه به آیه ۵۰ سوره مبارکه کهف : «فسَجدوا الا ابلیسَ کان من الجنِ»
که به جن بودن ابلیس تصریح شده است، استثنای بکار رفته در آیه ۳۴ سوره بقره، استثنای منقطع است.
یعنی نشان دهنده غیر همجنس بودن دو گروه ملائکه و ابلیس است، لذا؛
✔️هیچ تناقضی وجود نداشته و جمله «فسجدوا الا بلیسَ» بیانگر همجنس بودن ملائکه با ابلیس نیست!
همانگونه که جمله «جاء القومُ إلّا حمارَهُم» بیانگر همجنس بودنِ حمار با قوم نیست.
▫️ این هم مثالی دیگر از قرآن:
«لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَأْثِیماً إِلَّا قِیلًا سَلاماً سَلاما»
📘 (واقعة: 25 و 26 و مشابه آن در سوره مریم: 62)
معنی:
«در آن بهشت کلام بیهوده و نسبت گناه نمی شنوند، مگر گفته سلام (بهشتیان نسبت به یکدیگر)»
☑️ این آیه شریفه در مورد بهشتیان است، و روشن است که «سلام» مصداق «لغو» و نسبت گناه نیست؛ اما از آن استثنا شده و استثنای موجود در آیه منقطع است؛ دقیقا مانند آیه ۳۴ سوره مبارکه بقره.
👈 قبل از هر گونه قضاوت باید با اسلوب حاکم بر هر زبانی، ادبیات و جملات آنان را بفهمیم بعد شروع به بیان و رد کنیم(!)
👌و نکته آخر اینکه گیرم ملحدان داخلی، زبان عربی را بلد نیستند؛ اما چه زحمتی دارد که چشمان خود را قدری باز کنند و ببینند که همان آیه سوره کهف که بدان استناد کرده اند، دقیقا استثنای منقطع را توضیح می دهد. یعنی در همان آیه ای که گفته ابلیس از جن بود، در همان آیه هم او را از فرشتگان سجده کننده استثنا کرده است؛ و این استثنا منحصر در دیگر آیات نیست.
